Από πολύ μικρή βρισκόμουν σε χώρους εργασίας είτε της οικογένειας μου είτε συγγενών, είτε δολεύοντας και εγώ ή απλώς βοηθώντας, και μόλις πρόσφατα συνειδητοποίησα πόσο καλά έκανα, ό,τι είχα αναλάβει σε όλες εκείνες τις εργασίες. Το ίδιο συνέβη και όταν ξεκίνησα να έχω μόνιμη εργασία πάνω στο αντικείμενο που είχα σπουδάσει. Αυτή μου η επιτύχια, όμως δεν είχε να κάνει απαραίτητα με το πόσο έξυπνη ήμουν ή με το πόσες γνώσεις είχα πάνω στο αντικείμενο της δουλειάς μου, αλλά με τη διεισδυτική αντίληψη και τη συναισθηματική νοημοσύνη μου.
Δουλεύοντας τεσσεράμιση χρόνια σε μία μεγάλη εταιρεία όμως, είχα έρθει για πρώτη φορά αντιμέτωπη με καταστάσεις και γεγονότα που αδυνατούσα να αποδεχτώ. Πολλές ώρες εργασίας, άδικες συμπεριφορές, μεγάλος φόρτος εργασίας κ.α. ήταν μερικά από τα προβλήματα που αντιμετώπιζα. Πολλοί θα πουν ότι σε όλες τις εργασίες έτσι είναι, παντού υπάρχει στρες, άγχος και πίεση και ίσως να υπαινίσονταν κιόλας ότι απλά εγώ ήμουν αδύναμη να το διαχειριστώ όλο αυτό. Από πότε όμως αποδεχόμαστε το παράλογο ως φυσιολογικό και όποιον αναζητάει κάτι δίκαιο και ισορροπημένο, αδύναμο;
Αυτός ήταν και λόγος που αποφάσισα να παραιτηθώ από την εργασία μου. Θεώρησα ότι είναι προτιμότερο να επικεντρωθώ στην ψυχική μου υγεία τώρα παρά όταν κάτι πολύ πιο σοβαρό και πιθανόν μη ανεστρέψιμο θα μου χτυπούσε το καμπανάκι για να ξυπνήσω. Έτσι βγήκα από την ζώνη ασφαλείας μου και αποφάσισα να ασχοληθώ με κάτι το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει και άλλους που βρίσκονταν στην ίδια θέση με εμένα. Που αναζητούσαν κάτι πιο ανθρώπινο αλλά φοβούνταν ότι θα αποκαλεστούν αδύναμοι και συναισθηματικοί και ότι παντού τα ίδια θα βρούν. Μετά από τις δυσκολότερες μέρες στο γραφείο, αυτό που πραγματικά με ηρεμούσε ήταν μία ώρα πρακτική γιόγκα. Και αυτό ήταν που αποφάσισα να κάνω ως επάγγελμα πρώτα για εμένα και μετά για τους γύρω μου.
Τι ήταν όμως αυτό που παραλίγο να έρθω αντιμέτωπη δουλεύοντας με αυτό το ρυθμό; Μετά από έρευνα που έκανα στο διαδύκτιο, ανακάλυψα ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ήδη αναγνωρίσει αυτό το φαινόμενο ως σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης. Στην τελευταία ενημέρωση του καταλόγου ασθενειών σε όλο τον κόσμο, ο ΠΟΥ ορίζει την επαγγελματική εξουθένωση ως ένα σύνδρομο που θεωρείται ότι προέρχεται από χρόνιο στρες στο χώρο εργασίας το οποίο δεν έχει αντιμετωπιστεί με επιτυχία.
Υποστηρίζεται ότι το σύνδρομο επαγγελατικής εξουθένωσης χαρακτηρίζεται από τρεις διαστάσεις: 1) αισθήματα έλλειψης ενέργειας ή εξάντλησης 2) αυξημένη ψυχολογική απόσταση από τη δουλειά ενός ατόμου ή αισθήματα αρνητικότητας ή κυνισμού που σχετίζονταν με τη δουλειά ενός ατόμου και 3) μειωμένη επαγγελματική αποτελεσματικότητα
Το burn out, όπως λέγεται στα αγγλικά, αφορά ειδικά σε φαινόμενα που παρουσιάζονται στο επαγγελματικό πλαίσιο και δεν πρέπει να εφαρμόζεται για την περιγραφή εμπειριών σε άλλους τομείς της ζωής, σύμφωνα με την ταξινόμηση.
Σύμφωνα με το Harvard Business Review, για το σύνδρομο αυτό δεν είναι υπεύθυνοι οι εγραζόμενοι, αλλά οι εργοδότες και το εργασιακό περιβάλλον. Οι εταρείες μάλιστα πρέπει να αρχίσουν να δημιουργούν σχετική στρατηγική για την αποφυγή της επαγγελματικής εξουθένωσης. Ο λόγος για να γίνει αυτό πέραν από τον προφανές είναι και το κόστος που επιφέρει. Σε μία έρευνα για το πως το εργασιακό στρες απηρεάζει το κόστος περίθαλψης και τη θνησιμότητα, βρήκαν ότι οι ΗΠΑ, ξοδεύουν σχεδόν 190 εκατομμύρια δολάρια σε υγειονομική περίθαλψη και έχουν περίπου 120,000 νεκρούς κάθε χρόνο. Γενικότερα, τα κόστη περίθαλψης για την εταιρεία ανεβαίνουν, πολλές μέρες εργασίας χάνονται και τέλος το πιθανότερο είναι ότι οι εργαζόμενοι θα αρχίσουν να ψάχνουν άλλη δουλειά.
Μετά από έρευνα σε 7,500 εργαζομένους, οι πέντε κυριότεροι λόγοι για την επαγγελματική εξουθένωση είναι:
Άδικη αντιμετώπιση στην εργασία
Μη διαχειρίσιμος φόρτος εργασίας
Αδυναμία καθορισμού ρόλων και αρμοδιοτήτων
Έλλειψη επικοινωνίας και υποστήριξης από των προϊστάμενο τους
Αδικαιολόγητη πίεση χρόνου
Η παραπάνω λίστα κάνει ξεκάθαρο ότι η ρίζα του προβλήματος δεν υπόκεινται στο άτομο και μπορεί μόνο να αποφευχθεί εάν η ηγεσία αναλάβει δράση με σχετικές στρατηγικές αντιμετώπισης.
Σίγουρα ένα παραπάνω μάθημα γιόγκα δεν θα βοηθήσει το άτομο το οποίο δείχνει σημάδια εξάντλησης, όμως μέχρι οι εργοδότες και οι εταιρείες πραγματικά αντιληφθούν το μέγεθος του προβλήματος οι μόνοι που μπορούν να μετριάσουν τον αντίκτυπο είναι δυστυχώς οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.
https://hbr.org/2019/12/burnout-is-about-your-workplace-not-your-people
https://www.who.int/news/item/28-05-2019-burn-out-an-occupational-phenomenon-international-classification-of-diseases